پهنه‎بندی حوضه‎ی دینور از نظر تولید سیلاب با استناد به مؤلّفه‎های ژئومورفولوژی

مطالعه‎ی رواناب به‎عنوان یکی از پدیده‎های مخرّب و مهم از دیدگاه کاربردی اهمّیّت زیادی دارد. این در حالی است که شناسایی پهنه‎های مستعدّ تولید رواناب و برنامه‎ریزی برای مهار سیلاب و استفاده از آن، نیازمند بررسی همه‎جانبه روی عوامل تولید رواناب است. پژوهش پیش رو با این دیدگاه و برای کسب شناخت از رفتار حوضه‎ی رودخانه‎ی دینور و هر یک از زیرحوضه‎های آن، در مقابل بارش‎های سنگین و درازمدّت انجام گرفته است. نخست با استفاده از دبی حدّاکثر سالانه‎ی 10 ایستگاه هیدرومتری مجاور حوضه‎ی دینور، منحنی آبدهی منطقه‎ی مورد نظر ترسیم و با کمک آن، دبی حدّاکثر سالانه‎ی چهار زیرحوضه‎ی اصلی رودخانه‎ی دینور محاسبه شده است. سپس با همپوشانی 14 عامل مؤثّر در تولید رواناب با عنوان لایه‎های اطلاعاتی در محیط GIS، حوضه‎ی دینور به 5 پهنه‎ی تولید سیلاب بالا، نسبتاً بالا، متوسّط، نسبتاً کم و کم تقسیم‎بندی شده است. لایه‎های مؤثّر در تولید رواناب عبارت‎اند از: شیب، جنس سنگ، ژئومورفولوژی، کاربری اراضی، ارتفاع، جهت شیب، طول آبراهه‎ی رتبه‎ی 1 در لیتولوژی، طول آبراهه‎ی رتبه‎ی 2 در لیتولوژی، تعداد آبراهه‎ی رتبه‎ی 1 در لیتولوژی، تعداد آبراهه‎ی رتبه‎ی 2 در لیتولوژی، طول آبراهه‎ی رتبه‎ی 1 در ژئومورفولوژی، طول آبراهه‎ی رتبه‎ی 2 در ژئومورفولوژی، تعداد آبراهه‎ی رتبه‎ی 1 در ژئومورفولوژی و تعداد آبراهه‎ی رتبه‎ی 2 در ژئومورفولوژی. نتایج به‎دست آمده نشان داده است که در مجموع، سیل‎خیزی حوضه‎ی دینور متأثّر از ساختار ژئومورفولوژی حوضه است. درواقع، ساخت‎های هم‎شیب با شیب تند و یکنواخت همراه با زیرساخت نفوذ ناپذیر، دلیل رخداد سیلاب‎های مخرّب در دینور به‎شمار می‎روند. این ویژگی سبب شده است تا حدود 35 درصد از زمین‎های حوضه‎ی دینور استعداد بالا تا نسبتاً بالا و نزدیک 50 درصد نیز، استعداد متوسّط در تولید سیلاب داشته باشند.